Akıllı telefonunuz izleniyor mu? Gönderdiğiniz kısa mesajların, gün içinde kimseye haber vermeden gittiğiniz yerlerin, Youtube’da tek başınıza izlediğiniz videoların, gün içinde kaç saat uyuduğunuzun üçüncü partiler tarafından tespit edilebildiğini ve takip edildiğini biliyor musunuz?
Akıllı telefon geliştiricileri, internet servis sağlayıcıları, üçüncü parti uygulama geliştiricileri, çerezler, Google ve Facebook gibi teknoloji titanları, zararlı yazılımlar kullanıcı verilerini takip ediyor ve kaydediyor. Analiz edilen veriler sonucunda ulaşılan kullanıcı bilgileri bireylerin anonim kalmasını imkansız hale getirebiliyorken kullanıcıların internet etkileşimlerini arttırmak için çevrimiçi reklamlar devreye giriyor.
Mobil VPN programı ne işe yarar? VPN programı çevrimiçi veri paketi alışverişinin üçüncü partiler tarafından izlenmesini engelleyen ve cihazı anonimleştiren bir sanal özel ağ teknolojisidir.
iOS ve Android akıllı telefonlarda hücresel veriyi sağlayan mobil servis sağlayıcısı cihazın çevrimiçi hareketlerini görebilir ve kaydedebilir. Kaydedilen veriler daha sonra üçüncü parti şirketlere reklam doğrultusunda kullanılmak üzere satılır.
Akıllı telefonda mobil VPN programı kullanıldığında gerçekleştirilen çevrimiçi aktiviteler sonucu veri paketi alışverişleri tamamen şifreli ve anonim bir şekilde yapılır.
Mobil servis sağlayıcısı veya ağ operatörü çevrimiçi aktiviteleri göremediği gibi kullanılan çevrimiçi platformlar cihazın fiziki konumunu tespit edemez. Akıllı telefonun internet protokol (IP) adresi VPN programı aktifleştirildiğinde VPN sunucusunun IP adresi ile maskelenir.
Akıllı telefonun veri paket alışverişi VPN sunucusu üzerinden gerçekleştirilir ve veri alışverişinin kaynağı VPN sunucusu olarak gözükür. Bu şekilde mobil VPN programı ile gizlilik ve güvenlik elde edilir.
Akıllı telefonlarda GPS, ivmeölçer, jiroskop, manyetometre, yakınlık, ortam ışığı, barometre ve nabız ölçer gibi çeşitli sensörler bulunur.
iOS ve Android işletim sistemleri haricinde akıllı telefonlarda kullanılan uygulamalar da cihazdaki aktiviteleri takip etmekte ve hatta bazen değişiklik yapabilme izni istemektedir.
iOS akıllı telefonlarda Ayarlar > Gizlilik bölümüne girildiğinde Konum Servisleri ve Takip Etme adlarında iki başlık ve alt kısımda da Kişiler, Takvimler, Anımsatıcılar, Fotoğraflar, Bluetooth, Yerel Ağ, Mikrofon, Kamera gibi özelliklere hangi uygulamaların erişebildiği görüntülenir. Bu özelliklere tek tek dokunarak uygulamaların erişimini yönetebilirsiniz. Takip Etmeye tıklayarak uygulamaların takip öncesinde izin istemesini sağlayabilirsiniz.
Konum Servislerine giriş yapıldığında ve ekran aşağı kaydırıldığında hangi uygulamaların konumu ne zaman kullanabildiği görülebilir. Ekranın en aşağısında Sistem Servislerine giriş yapıldığında sistem servislerinde konumun ne için kullanıldığı görüntülenir. Önemli Konumlara giriş yapıldığında ise akıllı telefonun yaşadığınız yeri Ev olarak kaydettiğini görebilir, geçmişte hangi konumlara sık gittiğinizi görüntüleyebilirsiniz. Geçmişi Sile dokunarak konum geçmişini silebilirsiniz.
Android cihazlarda ekran üstünde veya Ayarlarda Konuma giriş yapılabilir. Android cihazlar Google hesabı ile kullanıldığı için Google tüm web geçmişini, Youtube geçmişini, cihaz bilgilerini, konum geçmişini kaydetmekte ve cihazda bulunan sensörler aracılığıyla bir konuma nasıl gidildiğini anlamakta ve kaydetmektedir.
Google hesabında Ayarlar > Veri ve Kişiselleştirmeye giriş yapılarak Web ve Uygulama Aktiviteleri görüntülenebilir. Google’ın web ve uygulama aktivitelerinizi kaydetmesini durdurabilirsiniz.
Google aynı zamanda konum bilgisini de kaydetmektedir. Google web ve uygulama aktivitelerine dayalı olarak sizin ev sahibi veya kiracı olup olmadığınızı dahi anlayabilir. Google elde ettiği veriler üzerinden bir profilinizi oluşturur.
Google’ın verilerinizi takip etmesini ne kadar engellersiniz o kadar reklamlar dolayısı ile manipüle edilmekten kaçınabilirsiniz.
Android cihazlarda Ayarlar ve Bildirimlere giriş yapıldıktan sonra sahip olduğu izinlerini görmek istediğiniz uygulamaya dokunarak uygulama izinlerini yönetebilirsiniz.
Casus ve fidye yazılımlarına güvenilir olmayan bir kaynaktan indirilen uygulama, oltalama saldırıları ve zararlı linkler üzerinden maruz kalabilirsiniz.
Casus yazılımlar akıllı telefonunuzdaki her aktivitenin siber saldırganlar tarafından izlenmesine sebep olur. Kişisel veri ve bilgileriniz casus yazılımları ile çalınabilir. Örneğin, banka hesap giriş bilgileriniz casus yazılımı ile çalınabilir.
Fidye yazılımları ise akıllı telefonunuzdaki sistemin büyük bölümünü kilitler ve siber saldırganlara ödeme yapılana kadar veri ve bilgilere erişimi engeller.
Zararlı yazılımlara karşı e-posta, kısa mesaj veya sosyal medya üzerinden gelen linklere ve dosya eklerine karşı dikkatli olunmalıdır. Güvenilir bir antivirüs programı aktif olarak kullanılmalıdır.